LEMMER – Jan Aukema viert vandaag, 20 april het heuglijke feit dat hij 100 jaar geleden ter wereld kwam. Aan zijn woning was dat goed te zien: overal vlaggen en natuurlijk dat mooie ronde getal boven de deur.
Op 20 april 1924 stond het wiegje van de eeuweling aan het einde van de vijfde Parkstraat. De jarige had een oudere zus Geesje en een jongere broer genaamd Jacob. Al op jonge leeftijd verloor het gezin hun moeder. Mem Taapkje Jetten overleed al in 1939. Jan zijn oudste zuster Geesje nam eigenlijk de moederrol op zich tot hun vader hertrouwde met Grietje Lemstra.
Beurtbedrijf
De vader van Aukema was in 1933 vanuit Gaasterland naar Lemmer gekomen. Hij werd chauffeur op de Houtmolen, maar kreeg ontslag in de recessiejaren. Toen hij een beurtbedrijf Sneek-Lemmer kon overnemen nam hij die stap samen met zijn zwager. Later voegden ze daar nog een verhuisdienst en een taxibedrijf aan toe en opereerden ze onder de naam Aukema en de Vries.
In dienst bij fietsenmaker Kerst Koopmans
Toen Jan 15 jaar was, kon hij zelf aan de slag bij fietsenmaker Kerst Koopmans. Een prachtige tijd zegt hij waar hij heel veel plezier had. Maar ook veel leerde over het fietsen maken. Bovendien zorgde diezelfde Kerst ervoor dat hij tot 5 keer toe niet tewerkgesteld werd in Duitsland tijdens de oorlog. Een zesde keer lukte dat niet en was er geen andere keuze dan om te gaan. “Dook je onder en ze snapten je dan was je nog veel verder van huis.” De tijd die hij in Hamburg doorbracht was een nare tijd, vertelt de jarige. Hamburg werd onder andere gebombardeerd en de omstandigheden waren natuurlijk erg slecht. Het leverde hem dan ook forse maagproblemen op. Daarom werd hij na verloop van tijd naar huis gestuurd. “Gelukkig was de arts ook wel op mijn hand.”
Siepie en Jan en hun “pompliefde”
Thuis in Lemmer wachtte zijn toekomstige vrouw op hem. Er glijdt een ondeugende glimlach over zijn gezicht als hij vertelt hoe hij zijn Siepie heeft ontmoet. “Bij Witteveen had je zo’n pomp. Die stond half op de straat en als je daar langsliep, kon je elkaar niet passeren. En op een dag waren we daar beide. Galant als ik was heb ik haar natuurlijk voor laten gaan. En toen zei ik dat ik haar wel even thuis ging brengen.” Ver was het niet, want de ouderlijke woning van de jonge dame stond maar een stukje verderop. “Maar zo is het ontstaan,” lacht hij. Tijdens zijn tijd in Duitsland schreef het stel elkaar voortdurend brieven die hij tot op heden bewaard heeft. De “pompliefde’ werd in 1949 bezegeld met een huwelijk.
In het bedrijf van vader
Na de tewerkstelling in Duitsland en zijn terugkeer naar Lemmer wilde Kerst Koopmans hem wel graag terug in het bedrijf. “Maar ik had andere plannen. Ik kon in het bedrijf van mijn vader komen en dat wilde ik graag.” Hij lacht als hij vertelt dat hij nog voor hij bij de pedalen kon al mocht sturen. Op zeer jonge leeftijd verzorgde hij dan ook al ritjes. Dat was wel in een tijd waarin het aantal auto’s nog heel beperkt was. “Als je naar Sneek reed, kwam je hooguit 3 of 4 auto’s tegen. Niet van gewone mensen want die hadden geen auto. Maar de dokter bijvoorbeeld.”
Eigen transportbedrijf
Later kreeg Jan zijn eigen Transportbedrijf dat de naam Jan Aukema droeg. Het gezin verhuisde van de Nieuwburen waar de oudste kinderen werden geboren, naar de Stationsweg. Op die plek is nu de Jumbo gevestigd.
Hard werken
Jaren van hard werken volgden. Lange dagen, lange verre ritten op de vrachtwagen en veel minder comfortabele wegen dan nu. De A6 bestond nog niet: in die tijd moest je via Follega, St. Nicolaasga, Scharsterbrug, Joure binnendoor via Oudehaske naar Heerenveen of zelf verder. Zoon Albert herinnert zich dat hij dan ook wel eens mee mocht. “Dat betekende heel vroeg op en dan viel je tegen het raam in slaap net buiten Lemmer.”
De wagens werden met de handen geladen en gelost. De lading bestond uit zakken cement of een vracht stenen voor de NBM, maar later ook reddingsboten voor Mulder en Rijke en nog later betonpalen voor IJB. Vakanties van het gezin bestonden vaak uit een dagje naar het Gaasterlandse Bos terwijl heit Jan de rest van de week onder de auto’s lag om alles rijklaar te hebben na drie weken bouwvak. Jan leerde zichzelf alle kneepjes van het vak. “Je moest wel. Als er iets kapotging, moest je het onderweg toch kunnen repareren. En ik stond altijd overal met de neus bovenop als er door anderen iets werd gerepareerd.”
Schade inhalen door te reizen
Toen jaren later het bedrijf werd verkocht, haalde het echtpaar de schade flink in door overal naartoe te reizen. Ze gingen weken met de camper op pad. Naar Engeland, de Noordkaap en reisden zelfs met de camper door de Verenigde Staten. “We zijn daar naar California geweest, maar ook naar Las Vegas. Daar heb ik in het casino nog een prijs gewonnen. Dat lukte na 3 keer. Toen zei ik dat hebben we en nu gaan we weer. De beurs was daar namelijk zo maar leeg.” Ook gingen ze naar Curaçao en wat dichterbij naar Duitsland en Frankrijk. Tevens gingen ze terug naar Duitsland om te kijken wat de littekens nog waren van de oorlog in onder andere Berlijn, Hamburg en Dresden.
Oldtimers en die verschrikkelijke brand
De liefde voor auto’s en dan met name oude auto’s maakte dat Jan op een gegeven moment heel veel prachtige oldtimers had verzameld na zijn werkzame leven. De loods waarin die prachtige door hem gerestaureerde auto’s stonden, brandde echter af op de dag dat ze 50 jaar getrouwd waren. Een dieptepunt. De kinderen vonden toch dat het feest in Dorpshuis “de Helling” door moest gaan en zo geschiedde. “Achteraf het beste wat we konden doen. We hebben de loods weer opgebouwd en heit heeft in de loop der tijd een mooie nieuwe collectie aangeschaft waar hij jarenlang plezier van heeft gehad,” aldus Albert.
Elfstedentocht
Jan maakte heel veel ritjes in zijn prachtige oude wagens en deed zelfs tot 2 jaar geleden mee met de Oldtimer Elfstedenrally. Die Elfstedentocht had voor hem een bepaalde aantrekkingskracht want ook op de fiets heeft hij hem meer dan 25 keer volbracht. “Ik heb de wereld vast wel een paar keer rondgefietst,” zegt hij daarover.
Fietsen en niet roken en niet drinken
Dat fietsen, niet drinken en niet roken zijn zeker van invloed geweest op zijn hoge leeftijd, zo meent hij. Ook zijn genen zullen mee hebben gespeeld, want zijn vader werd 96 en zijn oudste oom zelfs 102.
Altijd klaarstaan voor de kinderen
De kinderen waren overigens alles voor heit Jan. Zij konden niet alleen altijd bij hem terecht voor advies, maar hij klaarde ook heel veel klusjes voor ze. “Voordat onze auto’s werden gekeurd, ging hij eerst bij heit op de brug. Of mijn neef gaf aan wat eraan schortte en vader repareerde het. Daarna ging hij dan terug naar mijn neef voor de keuring.” Toch ging het niet alleen om klusjes op autogebied. De handige Jan had zichzelf van alles aangeleerd en legde vloeren, installeerde een complete douche en repareerde ook nog altijd alle fietsen. “Heit kwam altijd als je hem nodig had.”
Moeilijke tijd
Toen zijn Siepie overleed in 2011 was dat een moeilijke tijd. Ze waren elkaars eerste liefde en waren maar liefst 62 jaar getrouwd. Met steun van kinderen en kleinkinderen vond de eeuweling toch weer de moed om zijn weg te vinden in het leven dat er opeens heel anders uitzag. Ook ontdekte hij een nieuwe hobby: het biljarten. Dat deed hij in het Dienstencentrum en hij bleek een verdienstelijk speler te zijn. Geen geraniums dus voor de jarige Jan, maar biljarten, fietsen, sleutelen in de loods en vooral bezig blijven. En op zaterdag bij zoon Albert eten en voetbal kijken. En op zondag naar dochter Jannie, met het bord op schoot voor Studio Sport….
Feest
Vanzelfsprekend wordt het feit dat Aukema maar liefst 100 jaar is geworden uitgebreid gevierd met de familie. Maandag komt ook de burgemeester nog op bezoek.
