DFM – Met de sluiting van het Groninger gasveld is de focus op bestaande en nieuwe gasvelden in Fryslân komen te liggen. Fryslân is daarmee op land het nieuwe ‘wingewest’ van Nederland. Het ministerie van Klimaat en Groene Groei gaat over gaswinning. Samen met Vermilion Energy B.V. onderzoekt het ministerie de mogelijkheden voor aardgaswinning in een nieuw gasveld dat gelegen is in een strook van Woudsend tot aan het Tjeukemeer. Het door het ministerie gestarte participatieproces laat zien dat er geen draagvlak is bij inwoners en de Friese Mijnbouwtafel (Wetterskip, gemeenten en provincie). De provincie is van mening dat gaswinning onwenselijk is in Fryslân. Ook de gemeenten waaronder De Fryske Marren onderschrijven dat en hebben een officiële reactie verstuurd waarin dat te lezen valt.
Bodemdaling
Gaswinning leidt tot bodemdaling en de gevolgen hiervan zijn onomkeerbaar. In het gebied is al sprake van bodemdaling door veenoxidatie. Er zullen hierdoor extra en onverantwoorde problemen en beperkingen ontstaan ten aanzien van waterbeheer, drinkwaterwinning, natuur, agrarisch gebruik, bereikbaarheid, etc. Dit moet later voor zover mogelijk hersteld of gecompenseerd worden met enorme kosten en juridisch getouwtrek tot gevolg.
Derde van opbrengst naar regio
Gedeputeerde Friso Douwstra: “Er is geen draagvlak voor gaswinning in Fryslân. We maken ons hier grote zorgen over. De cumulatieve – gestapelde – effecten zijn onduidelijk en risicovol en het levert onomkeerbare schades op die bovendien moeilijk te bewijzen zijn. Mocht de minister toch doorzetten dan hanteert Fryslân de Friese norm: van iedere verdiende euro vloeit minimaal een derde terug naar de regio. Dit is uiteraard bovenop een 100% compensatie van opgetreden mijnbouwschade door bodemdaling en vervolgschade. Voorkom onomkeerbare Groningse toestanden. Nieuwe of extra gaswinning in Fryslân? Doe het niet!”
Provincie en gemeenten hebben niets te zeggen over beslissing gaswinning
Lokale overheden hebben geen beslissingsbevoegdheid in het wel of niet winnen van gas. Daar gaat alleen de minister van Klimaat en Groene Groei over. Wel kunnen lokale overheden advies en/of een inhoudelijke reactie geven. De provincie Fryslân doet dit actief, net als de gemeenten in het gebied. Zowel mondeling als schriftelijk is er contact met het ministerie en worden er negatieve adviezen gegeven. Waar mogelijk laat Fryslân ook de komende periode zijn stem horen.
Stichting Tegengas
Ook staat de Stichting Tegengas die al eerder gasboringen wist tegen te houden weer op scherp. Zij werken samen met gemeenten, het Wetterskip en bijvoorbeeld plaatselijke belangen en ondernemersverenigingen en zullen er alles aan doen om dit weer te keren. Zo is er volgende week een bijeenkomst tussen al die partijen. De stichting geeft aan dat ze de juridische weg zal bewandelen zodra de procedure daarom vraagt. “Formeel hoeven we nu nog niets. Maar zodra we in het speer moeten komen met een officiële reactie, doen we dat en zullen we dat ook communiceren. Zo zal er voor die juridische bijstand geld nodig zijn voor een juridisch team.” Meer informatie over de stichting is te vinden op de site: Stichting Tegengas Tjeukemeer.
Inwoners en vragen aan het ministerie
Inwoners van de desbetreffende gemeenten konden op een informatiebijeenkomst in Sint Nicolaasga hun reactie geven op de plannen en konden dat ook schriftelijk doen. Omdat er nog geen officiele procedure is opgestart en het naar verwachting jaren duurt voordat er echt een besluit valt, kan zo’n reactie ingediend worden, maar heeft het geen status. Aan het ministerie heeft Lemsternijs een aantal vragen gesteld over de hele procedure, maar daar is tot op heden nog geen antwoord gekomen. Zo heeft Lemsternijs de vraag gesteld of dit gas niet vooral bedoeld is om de contracten met het buitenland na te kunnen komen en dus niet eens voor het eigen gebruik in Nederland zelf.
Versnelling veenoxidatie, verdroging en verzilting
De beoogde gaswinning bij Follega/Woudsend ligt midden in het veenweidegebied. In dit gebied is door veenoxidatie al sprake van bodemdaling. Deze daling zorgt voor het zogenaamde ‘badkuipeffect’ waarbij water vanaf de hoge delen uit de provincie naar de lage delen loopt. Op de hoge zandgronden treedt hierdoor verdroging van de bodem op. Een ander effect is dat de verzilting van het grondwater versnelt. Hierbij stroomt zout zeewater vanuit de Waddenzee en Noordzee via de diepe grondlagen onder de dijken door naar de lage delen van de provincie.
Om veenoxidatie, verzilting en verdroging tegen te gaan zijn hogere waterpeilen in de veenweidegebieden nodig. Hierdoor ontstaat tegendruk en worden de processen geremd. Het verlagen van de peilen is dus geen goede en houdbare oplossing meer. Wetterskip Fryslân heeft aangegeven de peilen niet meer ten behoeve van gaswinning te willen verlagen. Gaswinning in veenweidegebieden leidt dus tot snellere bodemdaling en daardoor tot het stapelen van problemen in het gebied.
“Samen een vuist maken”
Wethouder Remboud van Iddekinge van gemeente de Fryske Marren wijst erop dat naast de bovengenoemde bezwaren ook nog een waterwingebied vlak naast het gaswinningsgebied ligt. Bovendien zou het winnen van gas in dit gebied maar een fractie van het gas opleveren dat Nederland nodig heeft. “Als Nederland twee dagen de kachel uitzet, is dat aantal gehaald.” Dat juist in een gebied waar zoveel initiatieven zijn om van het gas af te gaan, door de rijksoverheid wordt geprobeerd om gas te vinden vindt hij als wethouder en spreekbuis van de gemeente De Fryske Marren niet voor te stellen. Als het onverhoopt toch door zou gaan dan vindt hij namens de gemeente dat er een hele fikse compensatie moet komen en dat 1/3 deel van alle opbrengsten naar het gebied moet komen waar het allemaal gebeurt. Dit naast compensatie voor de schade die betrokkenen in het gebied zullen gaan ondervinden. Maar Van Iddekinge geeft vooral aan dat er van alles gebeurt om te proberen om te gaswinning te stoppen. “We moeten samen een vuist maken. Er lopen ook verschillende sporen, waarmee we er samen alles aan doen om dit te keren. Met provincie, gemeenten, het wetterskip, stichting Tegengas en alle burgers, ondernemers en organisaties die zich binnen onze gemeentegrenzen bevinden.”
