LEMMER – Woensdagochtend in Lemmer. Het is roetkoud, het regent en het waait hard. Dan ineens een drenkeling te water in de binnenhaven. Gelukkig staat er een groep brugwachters en ander personeel van de gemeente de Fryske Marren omheen die op bruggen en sluizen en in havens werken. Aan hen de taak om de vrouwelijke drenkeling uit het water te halen. Want zo blijkt, het gaat om een oefening van alle personeel dat met zulke situaties te maken kan krijgen.
Jongetje fietste zo het Dok in
Onder hen Gerke Eilers die in zijn 35 jaar als brugwachter natuurlijk ook wel eens iets heeft meegemaakt dat om directe hulp vroeg. Oudere dames die vielen bijvoorbeeld. Of dat ene jongetje dat op zijn fiets zo het Dok in reed. Door de schrik kon hij niet meer zwemmen. Gerke vloog er als een speer heen, kon hem grijpen en haalde hem uit het water. En bracht hem vervolgens naar huis. Liever maak je zulke dingen niet te vaak mee, maar je moet er wel op voorbereid zijn. Alle brug- en sluiswachters en het personeel in havens en toiletgebouwen krijgen daarvoor een BHV cursus. Maar hoe reageer je als er echt iets gebeurt? Dat oefenen is belangrijk vond de gemeente en dus werd er woensdag de hele dag geoefend in Lemmer.
Ongeluk bij de brug
Eerder had het team waar Gerke in zat al geholpen bij een ongeluk bij de brug. Volgens hem ging dat goed. “In een bus was iemand onwel geworden en had een fietser geschept. We hebben de fietser in stabiele zijligging gelegd, een isolatiedeken over hem heen gelegd en natuurlijk gekeken of hij aanspreekbaar was. Dat was hij. We hebben de hoofdwond verbonden en natuurlijk 112 gebeld voor een ambulance. Allemaal dingen die we normaliter ook leren op de BHV-cursus. Alleen je merkt wel dat het toch een heel verschil is met als je echt aan het werk bent. Nu weet je dat er iets staat te gebeuren en stel je je daarop in. Gebeurt er echt iets, dan sta je direct op scherp.” Ook is de situatie anders vindt hij. “Als ik aan het werk ben, sta ik altijd alleen. We zijn nu met een groep en je kunt dus samenwerken. Maar als ik bij mij op de brug iets gebeurt, moet ik altijd omstanders om hulp vragen.”
Dame te water
En dan begint oefening 2. Een dame raakt te water (en ze gaat in dit geval dus ook echt te water, zij het in een dik pak dat haar op navraag wel warm houdt). En aan de heren in dit geval de taak om haar te redden. Iemand wordt aangewezen als coördinator. Hij schreeuwt naar de drenkeling. Of ze wat kan zeggen, oftewel of ze aanspreekbaar is. Dat blijkt ze te zijn. Er wordt een boei uitgegooid en die grijpt ze. De heren zorgen er voor dat ze naar de kant wordt getrokken. Dan wordt ze op een ponton gehesen, krijgt ze een warmtedeken over. Op de kant belt Gerke uit Lemmer met 112 en vraagt om een ambulance. Via 112 worden verdere instructies gegeven, zoals dat altijd het geval is. Gerke geeft ze door. Houdt overzicht over wat er gebeurt.
Ademhaling stopt
Dan stopt de ademhaling van de vrouw die eerst zo stabiel leek. Er moet gereanimeerd worden en brugwachter Iebe uit Sloten zorgt er voor dat dit met een collega gebeurt. (inmiddels heeft de vrouw van vlees en bloed plaatsgemaakt voor een oefen dummy). Gerke houdt contact met het alarmnummer. Geeft door dat de EAD ingezet moet worden. Geeft instructies over de hartmassage die daarvoor al gegeven moet worden. Er wordt geteld. Dan komt het commando om de AED te gebruiken. De schokken worden gegeven. De isolatie die over de drenkeling ligt, geleidt de stroom ook naar de hulpverleners dus Iebe schreeuwt:”Van de folie afblijven!”
Het levensreddende apparaat is door hem geplaatst en er worden nogmaals schokken toegediend. Ze gaan door met de reanimatie door middel van hartmassage en tellen hardop mee. Ook zetten ze dan nog een keer de AED in. En dan is de oefening afgelopen.
In hoeveel tijd moet een drenkeling gered worden?
De instructeur vindt dat het goed gegaan is en prijst de heren. Wel vraagt hij hoe snel een drenkeling in deze omstandigheden eigenlijk uit het water moet zijn gehaald. Onder deze omstandigheden dus. Er wordt even nagedacht en er worden 2 tot 3 minuten geopperd. Dat blijkt een misrekening: in deze omstandigheden moet een drenkeling zeker na een halve minuut al op de kant zijn. „Hoe sneller je bent, des te beter de kansen voor de drenkeling,” zegt zweminstructeur André Menne, Ook adviseert hij om de „werkplek” zo schoon mogelijk te houden. Toen de heren bezig waren met hun reddende werk om de vrouw naar de kant te krijgen, stonden daar teveel mensen. En er lag wat materiaal in de weg.
Geen normale situatie
Gerke zegt wel dat de situatie die nu wordt nagebootst niet te vergelijken is met die op de brug. Zeker omdat hij daar altijd alleen staat en dus dan hulp moet vragen van anderen. Hulp verlenen in een echte situatie vraagt bovendien om een andere inzet. “Dan raast de adrenaline door je heen. Nu wisten we dat we moesten oefenen.” Toch waren de heren bloedfanatiek en deden ze alles wat ze moesten doen. Alleen het 5 minuten reanimeren is best lang, zo menen ze. “Dan is het fijn als je het samen kunt doen.” De man die het merendeel van de hartcompressies gaf was op een gegeven moment ook best buiten adem. Maar mocht je te water raken of mocht er iets anders met je gebeuren, dan kun je op deze mensen rekenen, zoveel werd wel duidelijk.
